PeilingPraktijken

Deze winter relatief hoge sterfte. Tot nu toe 22.000 overledenen. Dat is 3.000 meer sterfgevallen dan vorig jaar. Dit bericht werd op 30 januari gepubliceerd op Twitter. Dit toch wel schokkende bericht werd ondersteund door een grafiek waarin inderdaad sprake was van een grote piek in de sterfte in de huidige winterperiode. De grafiek is echter nogal suggestief.

In de grafiek staat het aantal sterfgevallen per week. De blauwe lijn geeft de sterfte aan in de huidige winterperiode (2014/2015). De paarse lijn duidt de sterfte aan in de vorige winterperiode (2013/2014). Als we die twee lijnen met elkaar vergelijken dan is de sterfte in de eerste weken van 2015 inderdaad veel groter dan in de eerste weken van 2014. Maar let: de grafiek zet je op het verkeerde been.

In de eerste plaats begint de verticale as niet bij 0, maar bij 2000. Daardoor worden eventuele verschillen nogal opgeblazen. Het verschil lijkt groter dan het is. Om een eerlijker beeld te geven van de veranderingen, is het beter de as bij 0 te laten beginnen.

In de tweede plaats wordt de sterfte in de huidige winterperiode alleen vergeleken met de sterfte in de vorige winterperiode. Wat zegt dat? Misschien was die sterfte wel atypisch. Misschien is de huidige sterfte niet hoger, maar de vorige sterfte juist lager. Je moet de cijfers dus beter in de context te plaatsen.

Dezelfde CBS-cijfers zijn gebruikt om een andere grafiek te maken. Voor vijf opeenvolgende jaren is steeds de totale sterfte berekend in de laatste vier weken van dat jaar en de eerste drie weken van het volgende jaar. Daarmee worden week-op-week fluctuaties weggewerkt. Verder begint de verticale as keurig bij 0.

Er ontstaat nu een heel ander beeld. Er is sprake van een lichte stijgende trend in de wintersterfte. Wat daarvan de oorzaak is? Dat moeten de deskundigen maar uitzoeken. Misschien heeft het wel te maken met de toenemende vergrijzing. Of misschien neemt de bevolking wel toe, waardoor er ook meer sterfte is.

Wat ook opvalt is dat de sterfte in de vorige winter afwijkt van het algemene patroon. De winter in 2013/2014 is lager dan verwacht. Het was dus niet zo’n goed idee om de sterfte in de huidige winter te vergelijken met die van vorig jaar. Al met al is de ontwikkeling in de wintersterfte minder spectaculair dan de grafiek van het CBS suggereert.