Nog een foute grafiek in het NOS-journaal
De politie gaat vanaf dit najaar bij de jacht op gestolen auto’s samenwerken met particuliere opsporingsbedrijven. Met dit bericht kwam het NOS-journaal van 18.00 uur op 22 juli 2015. Aanleiding was het steeds verder terugzakken van het percentage teruggevonden gestolen auto’s. De NOS probeerde de cijfers over autodiefstallen in beeld te brengen, maar gebruikte daarvoor helaas een slecht vormgegeven grafiek.
Grafieken kunnen een zeer nuttig hulpmiddel zijn bij het zichtbaar maken van de ‘boodschap’ die in cijfermatige gegevens verborgen kan zitten. Grafieken kunnen je echter ook op het verkeerde been zetten. Daarom moet je altijd heel zorgvuldig zijn bij het vormgeven van een grafiek. Bij de grafiek van de NOS is dat niet gelukt. Wat is er mis?
Om te beginnen is er iets mis met de verticale schaal. Die begint niet bij 0. Dit is een vaak gemaakte fout die kan leiden tot een verkeerde interpretatie van de grafiek. Er is hier ook geen enkele reden voor het weglaten van het nulpunt. Er is genoeg ruimte om hem in de grafiek op te nemen. Merk op dat de gekleurde staven van dit staafdiagram doorlopen tot onder de grafiek. Misschien is dat wel het nulpunt, maar zeker is dat niet, aangezien er niets bij staat.
De horizontale as ontbreekt, terwijl die er wel zou moeten zijn. Die as moet hier de tijd aangeven (in jaren). Merkwaardig genoegd zijn de jaren wel genoemd in de staven in plaats van eronder. En ook zou je moeten aangeven dat het bij die getallen (1995, 2000, …) om jaren gaat.
De grafiek is ernstig inconsistent. De lengtes van de staven kloppen niet met de schaalwaarden op de verticale as. In 2005 zijn er bijvoorbeeld 20.000 auto’s gestolen, maar volgens de verticale as loopt de staaf door tot 17.500. Welke waarde is juist? 17.500 of 20.000? Dit is overal mis in de grafiek. Dat krijg je door dat gerommel met de verticale as.
De groene staven staan voor de rode staven. Daardoor kan de lezer niet meer zien of de rode staven doorlopen achter de groene of dat de rode staven erop zijn gestapeld. Deze onduidelijkheid kun je oplossen door de rode staven naast de groene staven te tekenen. Dit is gedaan in het verbeterde staafdiagram hieronder. Een andere oplossing is om niet het totaal aantal gestolen auto’s te laten zien, maar in plaats daarvan het aantal niet teruggehaalde auto’s. Dan kun je de groene staven (teruggehaalde auto’s) en rode staven (niet teruggehaalde auto’s) wel stapelen.
Langs de verticale as staan getallen maar nergens is aangegeven wat die getallen voorstellen. Dat hoort er wel bij te staan. In dat geval zou dit zoiets als “aantal auto’s” moeten zijn.
De getallen bij de verticale as zijn niet ‘mooi’. Het zijn moeilijke waarden (…, 12.500, 15.000, 17.500, …). Gebruik liever mooie, afgeronde getallen. Dat maakt het aflezen van de waarden eenvoudiger.
De legenda ontbreekt. Daardoor is het niet duidelijk wat de rode en de groene kleur voorstellen. Er zal toch ergens moeten staan dat rood staat voor “gestolen auto’s” en groen voor “teruggehaalde auto’s”.
De titel van de grafiek is erg vaag: Autodiefstallen. Dat is niet voldoende om te begrijpen wat de grafiek voorstelt. Bij een goede grafiek legt de titel uit wat er te zien is. Dat zou hier zoiets kunnen zijn als “Gestolen en teruggehaalde auto’s”.
In de grafiek hieronder is gepoogd een aantal mankementen te repareren. Het resultaat is een traditionele, weinig spectaculaire grafiek met misschien wel een saaie vormgeving. Maar hij is wel duidelijker. En als je de essentiële ingrediënten niet aantast, dan kun je er best nog een wat mooier vormgegeven grafiek van maken.
Het is goed om grafieken te gebruiken. Ze kunnen de boodschap in de gegevens vaak duidelijk en simpel weergeven. Je kunt je echter afvragen wat de zin is van een grafiek in het journaal als hij verkeerd is weergegeven en je er bovendien maar een seconde naar kunt kijken. In een flits is hij weer weg zonder dat je begrijpt wat je zag. En de presentator legt het ook al niet uit. Dan zou je nog beter het bericht op de website van de NOS wat kunnen uitbreiden en dan daarin grafieken opnemen.
