Verslaafd aan cirkeldiagrammen?
Cirkeldiagrammen zijn populair. Overal kom je ze tegen. En waarom niet? Met al die vrolijke kleuren lijkt het een aantrekkelijke manier om statistische gegevens weer te geven. Daarbij lijkt over het hoofd te worden gezien dat de grafiek de boodschap in de gegevens ook eenvoudig moet overbrengen. Vaak is een staafdiagram hiervoor beter geschikt. Een grafiek van het CBS over toerisme op Aruba is daarvan een goed voorbeeld.
Op dinsdag 27 2015 oktober publiceert het CBS de uitkomsten van onderzoek naar het toerisme op Aruba en Saba. Onderdeel daarvan is bovenstaande grafiek die aangeeft waar de toeristen vandaan komen.
Het CBS onderscheidt acht verschillende groepen. Dat leidt tot een cirkeldiagram met acht sectoren. Sommige sectoren zijn ongeveer even groot. Daarom is het lastig ze met elkaar te vergelijken. Gelukkig staan er percentages bij om je te helpen.
Het is ook niet altijd even makkelijk om uit te vinden welke sector bij welke groep hoort. De legenda is nogal onoverzichtelijke. Het is lastig om de corresponderende kleur in de cirkel terug te vinden. Je moet ook nog twee tinten blauw en twee tinten oranje/geel uit elkaar proberen te houden. Daarbij moet je voortdurend met je ogen heen en weer tussen de cirkel en de legenda.
Vanwege bovenstaande tekortkomingen kun je cirkeldiagrammen beter niet gebruiken. Er is misschien één situatie waarin een cirkeldiagram niet onredelijk is: er mogen hooguit zes sectoren zijn en het moet vooral gaan om het tonen van de aandelen van de categorieën in het geheel (en niet om onderlinge vergelijking).
Er is een uitstekend alternatief voor het cirkeldiagram en dat is het staafdiagram. In de grafiek hieronder staat een staafdiagram voor de gegevens uit het bovenstaande cirkeldiagram. Het is eenvoudig om de omvang van de verschillende categorieën met elkaar te vergelijken. Het is niet meer nodig om verschillende kleuren te gebruiken. Eén kleur volstaat. Er kan geen verwarring meer optreden. Verder biedt de grafiek voldoende ruimte om de namen bij de categorieën te zetten. Daardoor hoef je niet meer hen en weer tussen grafiek en legenda.
Al in 1984 deed William Cleveland onderzoek naar de beste manier om dit soort informatie grafisch weer te geven. Het ging hem om het vinden van een vorm waarin je de informatie simpel en goed kunt interpreteren. Hij kwam tot de conclusie dat je dit het beste kon doen met een dotplot.
Hieronder staat een voorbeeld van een dotplot. Daarin staan weer dezelfde gegevens over de Arubaanse toeristen. Er is een stippellijn voor elke groep. De positie van het symbool (hier een blauw cirkeltje) geeft de waarde in corresponderende categorie aan.
Uit het onderzoek van Cleveland bleek dat de dotplot vooral effectief is als er veel categorieën zijn. Ik heb het al eerder gezegd: misschien is het een goed idee om bij het maken van grafieken eens wat vaker aan de dotplot te denken.
Reacties
Reacties zijn gesloten.
Make Cleveland Compulsory in very serious stats curriculum!
Make Cleveland Compulsory in every serious stats curriculum!
Jelke,
Je hebt natuurlijk helemaal gelijk. Daarbij kun je staafdiagrammen zo’n beetje eeuwig uitrekken, zonder dat de leesbaarheid in het geding komt.
Maar, ook mijn studenten waren er dol op, die felgekleurde cirkeldiagrammen dóen wat met een mens, blijkbaar. Zeker als je er ook nog segmenten laat uitspringen, geweldig! Maar ze communiceren niet wat ze zouden moeten communiceren. Alleen, wát doe je eraan?
Bovendien, de grafiek moet bij voorkeur ook zonder kleuren afgedrukt kunnen worden.
Overigens zou ik de categorie ‘overig’ apart nemen en de sortering van de horizontale staven andersom doen (nu lijkt de grafiek te kantelen onder het gewicht van de lange staven bovenaan).Ik begrijp ook dat het interessant is verschil te maken tussen Nederlanders die in Europa wonen, en Nederlanders die elders wonen, maar conceptueel is dat toch een nieuwe variabele. Vroeger zouden we dat oplossen met een “waaronder” categorie.