Een foute grafiek of een poging tot manipulatie?
Een schoolvoorbeeld van een foute grafiek. Dat kun je wel zeggen van de grafiek in de Engelse krant Daily Mail. De grafiek is zo fout dat je je kunt afvragen of de krant niet probeert zijn lezers te manipuleren.
In juni is er een referendum in het Verenigd Koninkrijk. Dan beslissen de Britten of ze in de EU blijven, of eruit stappen. En natuurlijk zijn er veel peilingen die proberen te voorspellen hoe de uitslag zal zijn. Op 3 april 2016 publiceerde de Daily Mail onderstaande grafiek. Hij toont de uitkomst van een peiling van een andere krant (The Observer).
Zo op het oog krijg je de indruk dat de voorstanders van een Brexit sterk in de meerderheid zijn. De rode balk (Leave) is immers veel groter dan de blauwe balk (Remain). In de grafiek is echter de traditionele, en veel voorkomende, fout gemaakt om de schaalverdeling op de verticale as niet bij 0 te laten beginnen. Hierdoor worden de verschillen tussen de twee categorieën spectaculair uitvergroot.
Dit staafdiagram kun je repareren door de as wel bij 0 te laten beginnen. Dat is in de grafiek hieronder gedaan. Nu wordt duidelijke er inderdaad meer ’vertrekkers’ dan ‘blijvers’ zijn, maar de verschillen zijn veel minder spectaculair. De grafiek geeft een beter beeld van de situatie.
Veel experts raden aan om dit staafdiagram ook nog te draaien. Je krijgt dan horizontale staven in plaats van verticale staven. Bij zo’n horizontaal staafdiagram is er meer ruimte voor teksten in de grafiek. En bovendien vermijd je dan verwarring met een ander type grafiek (het histogram) dat ook verticale staven heeft. Daarom is het staafdiagram hieronder beter.
De grafiek van de Daily Mail is dus een goed voorbeeld van een slechte grafiek. Hij lijkt wel wat op een andere slechte grafiek die door Fox News in 2014 werd gemaakt. Dat is de grafiek hieronder. Zie PeilingPraktijken voor verdere uitleg.
