D66 de grootste in Den Haag? Nou, nee.
Niet de PVV of de PvdA maar D66 wordt de grootste partij in Den Haag. Dat blijkt uit een opiniepeiling van Maurice de Hond. D66 wint twee zetels en komt in de peiling van De Hond uit op acht zetels. De PVV en de PvdA verliezen allebei en blijven steken op zeven zetels.” Aldus een bericht op de website van Omroep West. Maar kun je dat nu echt concluderen uit een peiling onder 600 Hagenaar? Niet dus.
In het bericht over de peiling is ook bovenstaande grafiek opgenomen. Daarin staan de percentages voor de verschillende partijen. Wat onmiddellijk opvalt is dat de percentages voor D66, de PvdA en de PVV erg dicht bij elkaar liggen. De peiling is gebaseerd op een steekproef van 600 Hagenaars. Je kunt alleen iets over het stemgedrag van alle Hagenaars zeggen als je rekening houdt met een onzekerheidsmarges in de uitkomsten.
Bij een steekproef van 600 personen hoort voor percentages van ongeveer 15% een onzekerheidsmarge van 3%. Het percentage voor D66 ligt dus ergens tussen de 13% en de 19%. En de percentages voor de PvdA en de PVV liggen ergens tussen de 12% en de 18%. Dit betekent dat je niet de conclusie kunt trekken dat de D66 de grootste. Het kan net zo goed de PvdA of de PVV zijn.
Het beeld zou eerlijker zijn voor de lezers als de onzekerheidsmarges bij de uitslag van de peiling worden vermeld. Zonder die marges roep je een schijn van exactheid op die er echt niet is. Hieronder staat een voorbeeld van een grafiek waarin de onzekerheid van de uitkomsten is weergegeven. Het donkerblauwe deel van de staven is het zekere deel van het percentage, en het lichtblauwe deel het onzekere deel. Omdat de onzekere delen elkaar overlappen, valt er niets zinnigs te zeggen over welke partij de grootste is. Het zou zelfs nog wel kunnen dat de VVD de grootste is. Zoals de Amerikanen zeggen: deze uitslag is ‘too close to call’. En dat is de enige conclusie die je kunt trekken.
Een ander bedenkelijk aspect is nog dat de peiling is uitgevoerd in opdracht van een organisatie die belang heeft bij de uitkomsten ervan. Dat is namelijk D66. Je loopt dan altijd een zeker risico dat de peiling niet helemaal objectief is. De BBC heeft hiervoor een redactionele richtlijn: ‘When a survey has been commissioned by an outside party with an interest in the issue, the audience should be told and we should exercise real scepticism in how we treat it.’. Kortom, enige scepsis van Omroep West is op zijn plaats.
