PeilingPraktijken

Na twee opeenvolgende jaren van stijging, is de hygiëne in openbare toiletten schrikbarend gedaald. Van de 150 onderzochte openbare toiletten bleek slechts 27% bacteriologisch schoon. Dat bleek uit het Nationaal Toiletonderzoek 2016 dat op 15 november 2016 werd gepubliceerd. Als de uitkomsten zo schrikbarend zijn, is het goed om nog eens even te kijken naar de opzet en uitvoering van dit onderzoek.

Het onderzoek werd georganiseerd door vakblad Service Management (het grootste platform voor professionele schoonmaak) samen met hygiëne-expert Tork. Het merk Tork omvat een volledig assortiment producten en diensten op het gebied van hygiëne en reiniging voor de horecasector, de gezondheidssector alsook voor voedingsindustrie, kantoren, scholen en de industriële sector. Het is duidelijk dat Tork belang heeft bij de uitkomsten. Als toiletten niet schoon zijn, dan zijn de producten en diensten van Tork nodig om ze schoon te maken. Dit maakt dat uiterste voorzichtigheid is geboden bij de interpretatie van de uitkomsten van dit onderzoek.

Volgens de informatie op de website van het platform voor professionele schoonmaak zijn er ongeveer 6800 openbare toiletten in Nederland. Daaruit is een steekproef van 150 toiletten getrokken. Dat is een kleine steekproef. Is het een aselecte steekproef? Helaas niet.

De metingen werden verricht door een groep van 10 medewerkers van Tork. Elke medewerker kreeg een plaats toegewezen (Sneek, Tilburg, Kampen, Rotterdam, Purmerend, Goes, Lelystad, Wageningen, Eindhoven en Hoofddorp) . In die plaats mochten ze zelf zo’n 15 openbare toiletten uitzoeken voor het onderzoek. De onderzoekers waren dus niet onafhankelijk en de selectie van toiletten was subjectief.

De belangrijkste conclusie van het onderzoek was dat maar 27% van de toiletten schoon was. Een jaar eerder, in 2015, was dat nog 38%. Een schrikbarende daling dus. Maar dan moet je wel bedenken dat het in beide jaren om een kleine steekproef van 150 toiletten ging. Dat betekent dat je rekening moet houden met onzekerheidsmarges. Die onzekerheidsmarges zijn getekend in de dotplot hieronder.

Bij het percentage van 27% voor 2016 hoort een marge van 7%. Dit betekent dat je uit dit onderzoek alleen kunt concluderen dat het werkelijke percentage schone toiletten met een hoge waarschijnlijkheid ligt tussen de 20% en 34%.

Bij de 38% voor 2015 hoort een onzekerheidsmarge van 7,7%. Uit dit onderzoek van vorig jaar kun je dus alleen concluderen dat het werkelijke percentage schone toiletten met een hoge waarschijnlijkheid ligt tussen (afgerond) de 30% en de 46%.

De twee intervallen overlappen elkaar voor een deel. Dat betekent dat je niet kunt concluderen dat er een significant verschil is tussen de twee percentages. De conclusie van het Nationaal Toilettenonderzoek 2016 dat er sprake is van een schrikbare daling, is dus niet juist.

In het onderzoek werden vier verschillende categorieën openbare toiletten onderscheiden: horeca, gezondheidszorg, warenhuizen en bouwmarkten, en openbare gebouwen. De aantallen onderzochte toiletten zijn in elke categorie veel kleiner dan 150. En dus zijn de onzekerheidsmarges veel groter. Het heeft daarom weinig zin om schattingen van percentages schone toiletten voor deze categorieën te publiceren.

Het Nationaal Toilettenonderzoek stelt dus niet zoveel voor. Het onderzoek is uitgevoerd door een bedrijf dat belang heeft bij de uitkomsten ervan. De steekproef is niet netjes geloot, maar subjectief bepaald door de onderzoekers. Die onderzoekers waren niet onafhankelijk. De steekproef is zo klein dat de onzekerheidsmarges groot zijn, waardoor de waargenomen verschillen niet significant zijn.