De Franse peilers zaten ernaast in de tweede ronde

De Franse peilers deden het in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen (op 7 mei 2017) niet zo goed als in de eerste ronde (op 23 april 2017). Toen viel de werkelijke uitslag bij alle peilers binnen de onzekerheidsmarges. Dat was nu niet het geval. Bij alle peilers vielen de voorspellingen voor Macron te laag uit (en dus waren de voorspellingen voor Le Pen te hoog).

In de tweede ronde namen de twee overgebleven kandidaten Emmanuel Macron en Marine Le Pen het tegen elkaar op. Er waren heel wat peilers actief, en die voorspelden allemaal ongeveer hetzelfde: een grote overwinning voor Macron. De tabel hieronder bevat een overzicht van peilingen die de laatste twee dagen voor de verkiezingen (4/5 mei) zijn gehouden. Merk op dat er op zaterdag 6 mei niet meer gepeild mocht worden. In de tabel is te zien dat de prognoses voor Macron tussen de 61% en 63% lagen.

Bij de verkiezing op 8 mei kreeg Emmanuel uiteindelijk ruim 66% van de stemmen en dat is dus 3 tot 5 procentpunten meer. In de grafiek hieronder worden de prognoses met de einduitslag vergeleken. De blauwe stippen duiden de prognoses aan. De horizontale blauwe lijnstukken zijn de onzekerheidsmarges. De werkelijke uitslag (de verticale rode lijn) ligt buiten die onzekerheidsmarges. De conclusie moet dus luiden dat de peilers bij Macron significant te laag zaten. Er zijn geen significante verschillen tussen de peilers. Ze hebben dus allemaal ongeveer dezelfde (verkeerde) prognose.

Waarom waren de voorspellingen van de peilers in de eerste ronde allemaal zo goed en zaten ze er nu naast. Wat is er gebeurd? Uit de analyse van de peilingen in de eerste ronde zou je kunnen afleiden dat de gebruikte steekproeven representatief zijn. Dan zouden ze toch nu ook representatief moeten zijn? Hier zijn een aantal mogelijke verklaringen voor de verkeerde prognoses in de tweede rond:

  • De peilers kregen (door een gebrek aan interesse bij de kiezers) te maken met een lagere respons in hun peilingen. Helaas vermelden ze geen responspercentages. Dus kunnen we dit niet controleren.
  • De kiezers zijn op het laatste moment van mening veranderd. Bij de peilingen op 5 mei lijken de prognoses een fractie hoger te zijn (al zijn de verschillen niet significant). Dit zou een aanwijzing kunnen zijn voor stijgende steun voor Macron. Merk op dat het laatste debat op 3 mei plaatsvond. Het is onduidelijk of dit nog van invloed is geweest op de uitslag.
  • Opvallend is de lagere opkomst in de tweede ronde. Bij de vorige verkiezingen lag de opkomst rond de 80% en nu was het slechts 75%. Misschien waren de wegblijvers vooral mensen met een voorkeur voor Le Pen.
  • Ook opvallen was het grote aantal blanco stemmen en ongeldige stemmen (11,5%). Er is kennelijk een hele groep mensen die wel is gaan stemmen, maar niet op Macron of Le Pen wilde stemmen.

Deze verkiezingen maken weer eens duidelijk hoe lastig het is om goed te peilen. En dat gaat het niet alleen om het trekken van een representatieve steekproef, maar ook allerlei andere verschijnsel die spelen in de hoofden van de kiezers.