PeilingPraktijken

Ruim een kwart van de Nederlanders gelooft dat ze na hun dood terugkomen als een nieuw wezen. Huisdieren als een kat en hond of een vogel zijn favoriet. Aldus één van de uitkomsten van een peiling in opdracht van uitvaartverzekeraar Nuvema. De uitkomsten van deze peiling zijn terug te vinden op de website van de uitvaartverzekeraar, www.nuvema.nl. Daar is echter weinig terug te vinden over opzet en uitvoering van deze peiling. Dus moet je je afvragen of dit een deugdelijke peiling is.

Nuvema presenteert de uitkomsten van de peiling op haar website www.nuvema.nl. Daar kun je lezen dat er 1000 mensen hebben meegedaan. Daarvan zegt 26,5% te geloven in reïncarnatie. Als ze als dier terugkomen, wil 21,8% terugkomen als kat, op de voet gevolg door de vogel (20,4%). De hond maakt de top-3 af met 14,1%. De muis is het minst populair met 0,1%. Ook gaf een groot deel aan dat zij toch echt het liefst terugkomen als mens.

Geven de uitkomsten van deze peiling nu een goed beeld van hoe alle Nederlanders erover denken? Is de respons representatief? De 1000 respondenten zijn afkomstig uit een online panel van het onderzoeksbureau Multiscope. Is dit een representatief panel? Nergens, staat aangegeven dat dit panel via een aselecte steekproef tot stand is gekomen. Multiscope meldt op haar website dat dit panel 140.000 leden heeft. Verder zegt Multiscope daar haar panels zijn opgebouwd door samenwerking met een aantal grote websites, waaronder www.funda.nl, www.routenet.nl en www.9292.nl. Het is zeer onwaarschijnlijk dat deze websites een bijdrage kunnen leveren tot een representatief panel.

Het is opvallend dat er precies 1000 respondenten zijn. Bij peilingen is altijd sprake van non-respons. Dus weet je nooit van te voren hoeveel respondenten je overhoudt. Vermoedelijk is Multiscope doorgegaan met trekken van personen uit het panel tot het aantal van 1000 respondenten was bereikt. Er moet heel wat non-respons zijn geweest in dit proces. Dat is vervelend want non-respons leidt heel vaak tot verkeerde uitkomsten. Nuvema meldt niets over non-respons in de peiling.

Je zou een poging kunnen doen om voor de effecten van non-respons te corrigeren. Daarvoor heb je weegvariabelen nodig. In deze peiling zijn echter maar twee vragen gesteld: “Gelooft u in reïncarnatie?” en “Als welk dier zou u terug willen komen?”. Er zijn dus geen weegvariabelen gemeten (bijvoorbeeld geslacht, leeftijd en opleidingsniveau) en daarom kan kun je ook niet wegen. En dus kun je het gebrek aan representativiteit niet repareren.

De website van Nuvema geeft de uitkomsten van de peiling in één decimaal achter de komma nauwkeurig. Zo is de schatting voor het percentage mensen dat in reïncarnatie gelooft, gelijk aan 26,5%. Dat is wat potsierlijk, want zo’n grote precisie is helemaal niet mogelijk met een steekproef van 1000 mensen. Ook bij deze peiling zijn de onderzoekers vergeten de onzekerheidsmarges te melden. Voor een steekproef van 1000 personen hoort bij 26,5% een onzekerheidsmarge van 2,7%. Dus je kunt niet veel meer concluderen dan dat het percentage “gelovigen” ligt tussen 24% en 29%. Die decimalen achter de komma kunnen wel weg.

Overigens is de conclusie onjuist dat de muis het minst populair is. Weliswaar kiest maar 0,1% voor dit dier, maar er zijn heel veel meer dieren waarvoor men niet kiest. Die dieren zijn dus nog veel minder populair.

Kortom, er lijkt van alles mis te zijn met deze peiling. Het onderzoek is onvoldoende gedocumenteerd, de steekproef is niet representatief, de onderzoekers melden niets over non-respons, er is niet gecorrigeerd voor het gebrek aan representativiteit en de precisie van de uitkomsten is veel minder dan wordt gesuggereerd. Neem dit onderzoek dus maar met een korreltje zout.