PeilingPraktijken

‘Set your stats in motion’. Daarmee maakt de softwareontwikkelaar Adobe reclame voor het maken van ‘animated infographics’ met ‘Motion Graphics templates’. Daarmee kun je beweging toevoegen aan, bijvoorbeeld, 3D-staafdiagrammen en cirkeldiagrammen. Bij een dergelijke aankondiging moeten de alarmbellen wel gaan rinkelen. Je kunt je immers afvragen of al deze toeters en bellen leiden tot betere statistieken. Nou, nee.

Op de website stock.adobe.com staan een aantal voorbeelden van dynamische grafieken die je met deze Adobe-tools kunt maken. We bepreken twee van die voorbeelden. De eerste is een dynamisch 3D-staafdiagram. Zie de foto hieronder.

Alle deskundigen op het terrein van grafieken raden het gebruik van driedimensionaal perspectief af. Zulke grafieken zijn minder goed leesbaarheid. Het is lastig om de hoogtes van de staven af te lezen of met elkaar te vergelijken.

Het helpt ook al niet dat de verticale as met de schaalverdeling ontbreekt. En verder is het gebruik van kleuren onduidelijk. Alle staven zouden dezelfde kleur moeten hebben. Vooral het verschil in helderheid van de kleuren is verwarrend: de heldere, opvallende kleuren (zoals bij de lichtgroene staaf) trekken veel meer aandacht dan de bescheiden, onopvallende kleuren (zoals bij de paarse staaf). Kortom dit staafdiagram ziet er wel aantrekkelijk uit, maar het schiet tekort bij het overbrengen van de statistische informatie in de data.

Een tweede voorbeeld van een slechte grafiek van Adobe is het onderstaande cirkeldiagram. Veel deskundigen raden het gebruik van cirkeldiagrammen af, omdat ze lastig te interpreteren zijn en ze je ook vrij eenvoudig op het verkeerde been kunnen zetten. Zo maken sectoren aan de voorkant een grotere indruk omdat ook de dikte van de cirkel (taart) wordt meegenomen.

Wat merkwaardig is in het voorbeeld, is dat de eerste sector bovenop de twee sector ligt. Daardoor wekt de grafiek de indruk dat de tweede sector doorloopt onder de eerste sector, en daardoor nog veel groter lijkt.

De percentages zijn niet even groot getekend. Dat mag, maar dan moet wel de tekst ‘66%’ ongeveer twee keer zo groot zijn als de tekst ‘34%’ (omdat 66 bijna 2 keer zo groot als 34 is). Dit is echter niet het geval. Tussen de omvangen van de getekende percentages zit een factor van slechts 1,7.

Dus als deze gegevens per se in de vorm van een cirkeldiagram moeten worden weergegeven, gebruik dan een platte cirkel in plaats van zo’n driedimensionale taart. En het is nog beter om een staafdiagram te gebruiken.

Adobe maakt reclame voor het maken van dynamische grafieken, grafieken waaraan het element beweging is toegevoegd. De manier waarop dit is gerealiseerd, is nogal teleurstellen. Beweging wordt alleen gebruikt bij het opbouwen van de grafiek. Daarom draagt dit aspect helemaal niet bij tot een grotere inzichtelijkheid van de grafiek. Het is alleen maar ‘leuk’.

Klik hier voor de beweging in het staafdiagram.

Klik hier voor de beweging in het cirkeldiagram.

Het functioneel gebruik van beweging is veel interessanter. Een voor de hand liggende toepassing is beweging gebruiken om het verloop in de tijd aan te geven. Een heel erg mooi voorbeeld hiervan is de presentatie ‘200 years that changed the world’ van Hans Rosling. Helaas is deze Zweedse deskundige op het terrein datavisualisatie in 2017 overleden.

Klik hier om het verhaal over 200 jaar wereldgeschiedenis van Hans Rosling zelf te horen.

Met de hulpmiddelen van Adobe is het mogelijk om mooi vormgegeven grafieken te maken, maar helaas geen doelmatige grafieken die doen waarvoor ze zijn bedoeld: het overbrengen van de statistische boodschap in de gegevens. Het zou goed zijn als Adobe wat meer oog het voor de methodologische aspecten van grafieken zou hebben.