PeilingPraktijken

De vorming van de coalitie voor de gemeente Rotterdam verloopt moeizaam. Na diverse pogingen meldt het NOS Journaal op maandag 4 juni 2018 dat nu zes partijen gaan proberen samen een coalitie te vormen. Dat zijn VVD, D66, GroenLinks, PvdA, CDA en ChristenUnie-SGP. De grootste partij, Leefbaar Rotterdam, valt daarmee buiten de boot. De NOS probeert de situatie in beeld te brengen met een grafiek. Helaas is dit een slecht uitgevoerd cirkeldiagram.

Deskundigen raden het gebruik van cirkeldiagrammen af. Ze geven de voorkeur aan staafdiagrammen. Die zijn eenvoudiger te interpreteren dan cirkeldiagrammen. Helaas maakt de NOS hier gebruik van een cirkeldiagram. En dan ook nog een slecht uitgevoerd cirkeldiagram.

Het is gebruikelijk bij cirkeldiagrammen dat de volle cirkel de hele populatie voorstelt. In dit geval zou dit de hele groep van alle partijen in de raad zijn (met samen 45 zetels). Maar dan klopt bovenstaand cirkeldiagram niet. Want de zes getoonde partijen hebben samen 23 zetels, en dat is net iets meer dan de helft. Er zou geen (ruime) kwart cirkel te zien moeten zijn, maar een (ruime) halve cirkel. Na enig gepuzzel blijkt de ontwerper van de grafiek hem zo heeft gemaakt dat de hele populatie overeenkomt met een halve cirkel. Verwarrend!

De grafiek is zo gemaakt dat twee rode sectoren naast elkaar liggen. Ze hebben beide ongeveer dezelfde kleur rood. Je zou bijna over het hoofd zien dat het niet om één (grote) partij gaat, maar om twee (kleinere) partijen. Dit is erg onduidelijk. De sectoren zouden op z’n minst zwarte randen moeten krijgen. Of de tinten rood moeten meer van elkaar verschillen.

Welke partij hoort bij welke sector? Er is geen rechtstreekse link tussen de namen en de sectoren. Dat maakt het lastig om te bepalen welke partij bij welke sector hoort. Intuïtief zou je kunnen denken dat de volgorde van de namen overeenkomt met de volgorde van de sectoren. Dus VVD blauw, D66 donkergroen, GroenLinks donkerrood (waarom is GroenLinks eigenlijk rood)?, PvdA lichtrood, CDA lichtgroen en ChristenUnie/SGP oranje. Maar dat is helaas niet zo. De volgorde van de sectoren is juist omgekeerd. Ook dit is verwarrend.

In de grafiek staat wel hoeveel zetels de formatieonderhandelaars samen hebben, maar niet hoeveel zetels elke partij apart heeft. Om de grafiek informatiever te maken, zouden deze cijfers erbij gezet kunnen worden.

Als het dan toch per se een cirkeldiagram moet worden, dan minstens een verbeterd cirkeldiagram. Hieronder is daartoe een poging gedaan. Alle formerende partijen hebben hun eigen kleur gekregen en alle andere partijen zijn samen grijs gemaakt. Het is nu heel goed te zien dat de zes formerende partijen samen maar net iets meer dan de helft van het aantal zetels hebben. De namen van de partijen zijn bij de sectoren gezet. Er kan nu geen misverstand meer ontstaan over wat bij wat hoort. En om de informatie compleet te maken, zijn de aantallen zetels bij de partijen gezet.

Maar het is misschien nog wel beter om een staafdiagram te maken. Dat is hieronder gedaan. De verschillende partijen, met hun aantallen zetels, zijn eenvoudig terug te vinden in de grafiek. De namen staan vlakbij de staven. En in één oogopslag is duidelijk dat de grootste vier coalitie partijen hetzelfde aantal zetels hebben (5 zetels). Misschien wat minder duidelijk is af te lezen is dat de zes formerende partijen samen net meer dan de helft van het totaal aantal zetels hebben. Daarvoor is het cirkeldiagram dan weer beter.

Het is mooi dat de NOS in het Journaal regelmatig gebruikt maakt van grafieken. Als die grafieken goed zijn gemaakt, geven ze op een aantrekkelijke manier overzichtelijke extra informatie over het onderwerp. Zorgvuldigheid blijft natuurlijk wel geboden bij het kiezen en maken van grafieken.