Daalt het aantal geldautomaten wel zo snel?

Op 5 november 2018 bracht het NOS-journaal een bericht over het afnemend aantal geldautomaten in Nederland. Daarbij werd een grafiek getoond die suggereerde dat de afname toch wel heel snel ging. Een snelle blik op de grafiek wekt de indruk dat het aantal geldautomaten bijna gehalveerd is.

Het beeld van de snelle afname wordt opgeroepen door ‘gerommel’ met de verticale as. Die as lijkt te lopen van 0 tot 7000, maar nadere beschouwing leert dat een stuk van de as is verdwenen. Dat is pakweg, het stuk tussen 0 en 7000. Om de gebruiker van de grafiek te waarschuwen bevat de as een ‘scheurlijn’ (ook wel ‘zaagtandje’ genoemd). Als je dit z-vormig symbool over het hoofd ziet, dan loop je het risico de grafiek verkeerd te interpreteren.

Doordat een stuk van de verticale as is verdwenen, wordt de grafiek in verticale zin uitgerekt en lijkt de daling spectaculairder dan hij in werkelijkheid is. In de grafiek hieronder is verticale as gerepareerd. De schaal loopt nu netjes van 0 tot 1000 en er is niets weggeknipt.

Er is nog steeds sprake van een daling, maar die is veel rustiger. Je kunt zien in de grafiek dat er nog steeds veel geldautomaten zijn, maar geleidelijk aan wel minder. Deze grafiek geeft een eerlijker beeld.