Alles over goede en slechte peilingen.
Assen die bij 0 horen te beginnen, beginnen bij een andere waarde. Daardoor lijken verschijnselen spectaculairder dan ze in werkelijkheid zijn. Een mooi voordbeeld daarvan stond in het Leidsch Dagblad van 21 december 2019. Die grafiek ging over de afname van het aantal landbouwbedrijven in Zuid-Holland.
De parlementsverkiezingen volgen elkaar in het Verenigd Koninkrijk in hoog tempo op. In 2015 waren er verkiezingen. In de aanloop daarvan waren er veel peilingen en die voorspelden allemaal hetzelfde: een nek-aan-nek race tussen de Conservatieven en Labour. Helaas zaten zeer allemaal naast. Uiteindelijke wonnen de Conservatieven met een comfortabele meerderheid. In 2017 waren er weer verkiezingen. Dit keer werden ze uitgeschreven door premier Theresa May. Die wilde zo de positie van de Conservatieven versterken. Uit de peilingen bleek namelijk dat de Conservatieven op dat moment ver voor stonden. Uiteindelijk bleken de prognoses veel te optimistisch voor de Conservatieven. Ze kregen maar net meer stemmen dan Labour. Op 12 december 2019 waren er weer verkiezingen. Dat was dus al weer de derde verkiezing in vier jaar. Ze werden uitgeschreven door premier Boris Johnson. Hij probeerde de positie van Conservatieven te versterken om zo zijn Brexit-plannen door het parlement kunnen krijgen. Waren de prognoses nu wel goed?
Op 3 oktober 2019 bracht RTL Nieuws een bericht over de lunchvoorkeur van de Nederlanders. Uit een peiling was gebleken dat ruim 70% van de respondenten koos voor een ‘simpel en smaakvol’ broodje kaas. Deze opvallende uitkomst roept vragen op?. Hoe zat de peiling eigenlijk in elkaar? Dat is uitgezocht door de Nieuws checkers van de Universiteit Leiden. De conclusie was dat de peiling aan alle kanten rammelde.
Een ‘crisis van ongekende omvang’. Zo noemde premier Rutte de stikstof- en PFAS-problemen op 13 november 2019. In zijn negen jaar als premier had hij zoiets nog nooit meegemaakt. In de media is er dan ook volop aandacht voor de problemen. Zo kwam De Telegraaf een dag later met een uitbundige grafiek waarin de problemen in kaart werden gebracht. Die grafiek is echter meer een brij van grafieken en cijfers. En dat maakt het bijzonder lastig voor de lezers om vast te stellen wat de boodschap nu eigenlijk is.
Van alle steden ter wereld zijn Rotterdammers het beste in Engels als vreemde taal. Dat blijkt uit de EF English Proficiency Index. Dat is een peiling van taalinstituut Education First (EF). Dit meldde de NOS op 5 november 2019. Klopt dit wel? Uit nader onderzoek blijkt dat de peiling niet representatief was. En ook was de peiler niet neutraal.
Op 12 december 2019 zijn er parlementsverkiezingen in het Verenigd Koninkrijk. De media zullen dan weer volstaan met allerlei grafieken die op een of andere manier de politieke stand van zaken in beeld proberen te brengen. Regelmatig gebeurt dat in de vorm van choropletische kaarten. Dat is een landkaart die is opgesplitst in gebieden (gemeenten, provincies, kiesdistricten), waarbij elke gebied de kleur krijgt die hoort bij de waarde van de variabele in dat gebied. Je moet oppassen met het gebruik van choropleten, want ze kunnen je op het verkeerde been zetten. Dat is zeker het geval met de kaart die door het Engelse conservatieve parlementslid Andrea Jenkyns via Twitter werd verspreid op 31 oktober 2019.
Op 29 september 2019 waren er parlementsverkiezingen in Oostenrijk. De Oostenrijkers gingen vervroegd naar de stembus, omdat de coalitie van de conservatieve ÖVP en de rechts-populistische FPÖ in mei 2019 was gevallen toen een omkopingsaffaire rond vicekanselier Strache van de FPÖ aan het licht kwam. Je zou verwachten dat de kiezers beide partijen hiervoor zouden afstraffen. Maar de uitkomst was een verrassing: weliswaar een groot verlies voorde FPÖ, maar een grote overwinning voor de ÖVP van oud-bondskanselier Sebastian Kurz. Hadden de peilingen dit voorspeld?.
Zijn de bewoners van Sportheldenbuurt in Haarlem voor of tegen een systeem van parkeervergunningen in hun buurt? Dat was de vraag in een peiling van de gemeente. Van de respondenten bleek 68% voor en 29% tegen. De meerderheid was dus voor. De gemeente dacht daar echter anders over. Die ging ervan uit dat alle non-respondenten tegen waren. Daardoor ging het percentage voorstanders omlaag naar 42% en steeg het percentage tegenstanders tot 56%. De meerderheid was nu dus tegen en er kwam geen systeem van parkeervergunningen. Een merkwaardige gang van zaken.
Van 31 juli 2019 t/m 6 augustus 2019 organiseerde de NS de verkiezing van het mooiste station van Nederland. Voor deze peiling kon je stemmen op Facebook, Instagram en Twitter. Uiteindelijk brachten meer dan 10.000 personen hun stem uit. De meeste stemmen gingen naar station Groningen. Dat maakte de NS met veel ‘tromgeroffel” bekend. Maar wat is deze peiling waard? Nadere beschouwing leert dat hij zeker niet representatief was.
Op 2 augustus 2019 was het ‘International Beer Day’. Ter gelegenheid daarvan publiceerde Eurostat, het statistisch bureau van de EU, een statistiek over de bierproductie in Europa. Uit deze informatie bleek dat Duitsland dat grootste producent van bier was. De statistiek bevatte ook een grafiek. Die had een staafdiagram moeten zijn maar het werd een bierglas. Daardoor was het een slechte grafiek.
Het aantal Nederlanders dat verslaafd is aan zware pijnstillers en daarvoor terechtkomt in een afkickkliniek, is in de periode van 2012 tot 2018 verdrievoudigd. De trend lijkt zich ook dit jaar verder door te zetten: in de eerste helft van 2019 zijn 252 verslaafden aangemeld. Dit blijkt uit een ‘rondgang’ van NRC op 28 juli 2019. Ook het tv-programma EenVandaag (van 29 juli 2019) besteedt aandacht aan dit probleem. Op de website van het programma staat een grafiek met het aantal verslaafden in afkickklinieken. Met die grafiek is het een en ander mis.
Na de Europese verkiezingen van 23 t/m 26 mei 2019 moest een nieuwe voorzitter van de Europese Commissie worden benoemd. Dat zou moeten gebeuren met het systeem van ‘Spitzenkandidaten’. Volgens dit systeem moest elke Europese politieke partij een kandidaat aanwijzen voor de benoeming van de voorzitter van de Europese Commissie (nu Jean Claude Juncker). De ‘Spitzenkandidaat’ van de grootste partij zou dan de nieuwe commissievoorzitter moeten worden. In opdracht van een van die partijen, de Europese christendemocraten (European People Party, EPP), heeft Ipsos (France) gepeild wat de Europeanen van dit benoemingssysteem vonden. Aan de uitkomsten van die peiling zitten nog wel wat haken en ogen.
Van 23 mei t/m 26 mei 2019 waren er weer Europese verkiezingen. In Nederland werd gestemd op donderdag 23 mei. In de periode voor de verkiezingen waren een aantal peilers actief. De verkiezingen zijn altijd een mooi moment om na te gaan of de uitkomsten van de peilingen in de buurt liggen van de werkelijke verkiezingsuitslag. We vergeleken daarvoor de peilingen van drie peilers (I&O Research, Kantar en Ipsos) met de verkiezingsuitslag.
De Europese Commissie organiseert twee keer per jaar een Eurobarometer-peiling in alle lidstaten van de EU. In die peilingen wordt de mening van de inwoners gevraag over het proces van Europese integratie. In april 2019 werden de uitkomsten van de voorjaarspeiling gepubliceerd. Het rapport stond vol wonderlijke grafieken. We beschreven al eerder een suggestief cirkeldiagram. Nu aandacht voor onderstaande grafiek. Of is het misschien meer een puzzel?
In april 2019 werden de uitkomsten van aflevering 91 van de Eurobarometer gepubliceerd. De Eurobarometer is een reeks van onderzoeken die al sinds 1974 in de lidstaten van de Europese Unie worden uitgevoerd. De Europese Commissie bepaalt wat er wordt gevraagd en wat er wordt gepubliceerd. Als onderzoeker heb je dus geen controle over de uitkomsten. Er zijn onderzoekers die vermoeden dat soms die uitkomsten een te positief beeld geven van de ontwikkelingen in de EU. Dat kun je je ook afvragen bij het cirkeldiagram hieronder.
'Derde van vrouwen kan niet optimaal functioneren tijdens ongesteldheid'. Dat was de kop van een bericht op de website van de NOS op 15 maart 2019. Er stonden nog meer uitspraken in het bericht. Bijvoorbeeld ‘Naar schatting heeft 1 op de 10 vrouwen die aandoening’ en ‘De helft van de vrouwen met menstruatieklachten praat daar niet over’. Ook op de radio, tijdens het Radio 1 Journaal werd uitgebreid aandacht besteed aan dit probleem. Dat leverde allemaal harde uitspraken op. Je vraagt je dan af waarop deze cijfers zijn gebaseerd. Uit welk onderzoek zijn ze afkomstig? En je vraagt je af hoe hard (valide) die uitspraken zijn.
Op 1 maart 2019 meldt Het Parool dat het aantal incidenten met verwarde personen in het afgelopen jaar opnieuw is gestegen. In een periode van vier jaar (van 2014 tot 2018) is er sprake van een stijging van 15%. De krant maakt er ook een grafiek bij, maar die geeft geen goed beeld van situatie. De krant heeft gerommeld met de verticale as.
Op 18 februari 2019 publiceerde het Europees Parlement de eerste peiling voor de verkiezingen voor het Europees Parlement op 23 mei 2019. Volgens het EP is deze peiling gebaseerd op een gemiddelde van de nationale peilingen in de lidstaten. Je vraagt je af of dit wel een goede prognose oplevert. Dat lijkt niet het geval te zijn.
Inwoners van het gebied rond Circuit Zandvoort zijn nog enthousiaster over terugkeer van de Formule 1 dan mensen in de rest van Noord-Holland en de regio Leiden. Dat blijkt uit een representatieve onderzoek in opdracht van het Leidsch Dagblad. Aldus de uitgebreide berichtgeving hierover in deze krant op zaterdag 6 januari 2019. Helaas legt het Leidsch Dagblad niet uit hoe deze peiling is opgezet en uitgevoerd. Dat roept de vraag op in hoeverre de uitkomsten wel kloppen.