Nog een merkwaardige grafiek uit de Eurobarometer
De Europese Commissie organiseert twee keer per jaar een Eurobarometer-peiling in alle lidstaten van de EU. In die peilingen wordt de mening van de inwoners gevraag over het proces van Europese integratie. In april 2019 werden de uitkomsten van de voorjaarspeiling gepubliceerd. Het rapport stond vol wonderlijke grafieken. We beschreven al eerder een suggestief cirkeldiagram. Nu aandacht voor onderstaande grafiek. Of is het misschien meer een puzzel?
Het is onduidelijk of dit een verbrokkelt cirkeldiagram is of een verwrongen staafdiagram is. Het valt inderdaad niet mee om erachter te komen wat deze grafiek voorstelt. Welke boodschap zit er in de cijfers? Na enig puzzelwerk vermoeden we dat je de grafiek als volgt moet interpreteren: Er zijn twee groepen respondenten:
- Respondenten die zich herinneren berichten te hebben ontvangen met aanmoedigingen om te gaan stemmen bij de Europese verkiezingen.
- Respondenten die zich niet herinneren zulke berichten te hebben ontvangen.
Verder is aan alle respondent gevraagd of ze weten op welke datum de verkiezingen plaatsvinden. Ze konden kiezen uit drie mogelijke antwoorden: Ze hebben de correcte datum genoemd, ze hebben een verkeerde datum genoemd, of ze wisten de datum niet.
Bij de groep die zich herinnert berichten te hebben ontvangen, wist 50% de correcte verkiezingsdatum. 36% gaf een verkeerde datum op. Deze scores zijn gunstiger dan die van de groep die zich niet herinnert berichten te hebben ontvangen. In die groep noemde slechts 35% de juiste verkiezingsdatum. De groep van respondenten die een verkeerde datum noemden was met vrijwel 35% vrijwel even groot als bij de eerste groep. Meer respondenten in de tweede groep wisten het niet. Je zou voorzichtig kunnen concluderen dat respondenten die aanmoedigingen ontvangen, zich bewuster zijn van de verkiezingen.
In de grafiek heeft elk van de categorieën ‘correct’, ‘incorrect’ en ‘don’t know’ een eigen ring. De ring voor ‘correct’ is groter dan de ring voor ‘incorrect’. Daardoor lijk het percentage ‘correct’ veel groter dan dat het in werkelijkheid is. Het kleurgebruik versterkt dit effect. Het donkerblauw trekt meer de aandacht dan het lichtblauw. De conclusie moet luiden dat de grafiek suggestief is.
Het kan zoveel simpeler en helderder. Hieronder is een gangbaar stapeldiagram gemaakt van de gegevens. Voor beide groepen (respondenten die zich berichten herinneren en respondenten die zich die berichten niet herinneren) wordt de verdeling in ‘correct’, ‘incorrect’ en ‘don’t know’ getoond.
Merk op dat ook de kleuren zijn aangepast. Omdat ‘correct’ – ‘incorrect’ – ‘don’t know’ geen natuurlijk oplopende (of aflopende) schaal is, kun je geen tinten van dezelfde kleur gebruiken. Het is beter om verschillende kleuren te gebruiken. Het ligt dan voor de hand om blauw te gebruiken voor correct, rood voor incorrect en grijs voor weet niet.
Grafieken zijn een belangrijk middel om de uitkomsten van een peiling voor een groot publiek te presenteren. Maar dan moet je de gebruikers niet op het verkeerde been zetten. De onderzoekers van de Eurobarometer doen er goed aan wat meer aandacht te besteden aan visuele aspecten van hun reportages.
Al eerder bekeken we een grafiek uit de Eurobarometer. Zie “Een suggestieve grafiek uit de Eurobarometer”.
Het volledige rapport van Eurobarometer 91.1 kun je hier downloaden.
