De peilers deden het redelijk goed in Oostenrijk

Op 29 september 2019 waren er parlementsverkiezingen in Oostenrijk. De Oostenrijkers gingen vervroegd naar de stembus, omdat de coalitie van de conservatieve ÖVP en de rechts-populistische FPÖ in mei 2019 was gevallen toen een omkopingsaffaire rond vicekanselier Strache van de FPÖ aan het licht kwam. Je zou verwachten dat de kiezers beide partijen hiervoor zouden afstraffen. Maar de uitkomst was een verrassing: weliswaar een groot verlies voorde FPÖ, maar een grote overwinning voor de ÖVP van oud-bondskanselier Sebastian Kurz. Hadden de peilingen dit voorspeld?.

De tabel hieronder toont de uitkomsten van de laatste peilingen. Die peilingen zijn gehouden in de periode van 11 september t/m 23 september. Tussen de laatste peiling en de verkiezing zaten dus zes dagen. Dat is een behoorlijke periode waarin nog van alles gebeurd kan zijn.

Er zijn door de peilers twee soorten gegevensverzameling gebruikt: online peilen en telefonisch peilen. Twee peilers (Peter Hajek en Karmasin) gebruikten een combinatie van online en telefonisch peilen.

Twee peilers (OGM en Research Affairs) trokken steekproeven van rond de 1.000 personen. Dat is een veelgebruikte en aanvaardbare steekproefomvang. Twee andere peilers (Peter Hajek en Karmasin) werkten zelfs met steekproeven van ongeveer 3.000. Bedenk wel dat als er een systematische afwijking in de peiling zit (bijvoorbeeld als gevolg van non-respons), een grotere steekproef niet helpt om de vertekening te verminderen.

Als we verkiezingsuitslag vergelijken met de peilingen dan kunnen we zeggen dat de prognoses in grote lijnen juist waren: Voor vier van de zeven partijen (SPÖ, NEOS, JETZT en Grüne) liggen de voorspellingen van de peilers dichtbij de werkelijke uitkomsten.

De schattingen voor ÖVP zijn minder groot dan de uitslag. Deze partij steeg met 6,9 procentpunten van 31,5% naar 38,4%. De peilers voorspelden ook wel een stijging, maar de percentages bleven hangen rond de 34%. Ze zaten er dus zo’n 4 procentpunten naast.

De FPÖ verloor behoorlijk. De partij ging terug van 26.0% naar 17.3%. Ook de peilers voorspelden verlies, maar een minder groot verlies dan het echte verlies. Het werkelijke verlies was bijna 9 procentpunten, terwijl het voorspelde verlies ongeveer 6 procentpunten was.

Een andere winnaar van de verkiezingen waren Die Grüne, Die gingen van 3,8% naar 12,4%. Die winst werd goed voorspeld door de peilers.

In de grafiek hieronder zijn de prognose en de uitslag in meer detail weergegeven. De harkjes aan de uiteinden van de staven geven de onzekerheidsmarges van de peilingen weer. Daarbij is er vanuit gegaan dat de steekproeven van de peilers allemaal aselecte steekproeven waren.

De rode verticale lijnstukken duiden de verkiezingsuitslagen van de partijen aan. Als een rood lijnstuk een harkje doorsnijdt, dan is er geen significant verschil tussen de schatting van de peiler en de werkelijke uitslag en is er dus sprake van een goede voorspelling. Snijdt een rood lijnstuk het bijhorende harkje niet, dan is er een significant verschil en moeten we concluderen dat de voorspelling er naast zat.

Bij vier van de zes partijen (SPÖ, NEOS, JETZT en Die Grüne) is er geen sprake van significante afwijkingen. De schattingen zijn dus goed. Maar bij de ÖVP gaat het mis. De schattingen van alle peilers zitten er significant naast. Deze schattingen zijn systematisch te laag. Bij de FPÖ zie je het omgekeerde effect: de schattingen zijn systematisch te hoog.

Het lijkt erop dat na de laatste peilingen nog veel kiezers van de FPÖ zijn overgestapt naar ÖVP. Je kunt je ook afvragen of het wel verstandig is om ruim voor de dag van de verkiezingen te stoppen met peilen. Nader verkiezingsonderzoek moet uitwijzen of dit inderdaad het geval is.

Bron van de gegevens:
Opinion polling for the 2019 Austrian legislative election