PeilingPraktijken

Een ‘crisis van ongekende omvang’. Zo noemde premier Rutte de stikstof- en PFAS-problemen op 13 november 2019. In zijn negen jaar als premier had hij zoiets nog nooit meegemaakt. In de media is er dan ook volop aandacht voor de problemen. Zo kwam De Telegraaf een dag later met een uitbundige grafiek waarin de problemen in kaart werden gebracht. Die grafiek is echter meer een brij van grafieken en cijfers. En dat maakt het bijzonder lastig voor de lezers om vast te stellen wat de boodschap nu eigenlijk is.

Het belangrijkste element in deze ‘infographic’ lijkt de grafiek met het verloop van de stikstofuitstoot door de jaren heen te zijn. Die lijngrafiek is wat moeilijk te vinden omdat allerlei andere elementen de aandacht afleiden. De grafiek is ook moeilijk te lezen omdat de horizontale en verticale as wel erg onopvallend zijn getekend.

Er is ook het een en ander mis met de verticale as. Die begint niet bij 0, maar bij 1500. Daardoor ontstaat er een verkeerd beeld. Er lijkt sprake van een snelle daling van de uitstoot. De daling lijkt veel spectaculairder dan hij in werkelijkheid is. Omdat het eindpunt van de grafiek heel dicht bij de horizontale as ligt, wordt de indruk gewekt dat de stikstofuitstoot tot stilstand is gekomen. Dat is niet zo. Er is nog steeds sprake van een aanzienlijke uitstoot (ruim 1500 mol stikstof per hectare).

Het bijeenbrengen van allerlei brokjes informatie en versiering leidt niet tot een goed afleesbare infographic. Experts zouden zeggen dat er sprake is van ‘chartjunk’. Allerlei toeters en bellen verhullen de boodschap. Daarom moet je ‘chartjunk’ altijd vermijden.

In de grafiek hieronder zijn een aantal zaken gerepareerd. Voor het in beeld brengen van het verloop van de stikstofuitstoot is een simpele recht-toe-recht-aan lijngrafiek gebruikt. De verticale as begint bij 0. Nu wordt duidelijk dat de uitstoot niet 0 wordt maar zich lijkt te stabiliseren bij een waarde van 1500.

Deze grafiek ziet er misschien wel minder uitbundig en saaier uit, maar is veel duidelijker afleesbaar. Het zou mooi zijn als ontwerpers van ‘infographics’ wat meer kijken naar de methodologische aspecten van de grafieken, en wat minder naar de versiering ervan. Pas het KISS-principe toe: ‘keep it simple, stupid’!