PeilingPraktijken

Assen die bij 0 horen te beginnen, beginnen bij een andere waarde. Daardoor lijken verschijnselen spectaculairder dan ze in werkelijkheid zijn. Een mooi voordbeeld daarvan stond in het Leidsch Dagblad van 21 december 2019. Die grafiek ging over de afname van het aantal landbouwbedrijven in Zuid-Holland.

Columnist Wilfred Simons schrijft in het Leidsch Dagblad van 21 december 2019 een verhaal over de protesterende boeren. Hij waarschuwt voor schaalvergroting in de landbouw, waardoor er steeds minder bedrijven overblijven. Zo verdwijnt het leven van het platteland en sterven de dorpen.

Simons illustreert zijn verhaal met bovenstaande grafiek. Daarin is te zien hoe het aantal landbouwbedrijven in Zuid-Holland daalt. Uit een eerste, vluchtige blik zou je zelfs de conclusie kunnen trekken dat er in 2019 bijna geen bedrijven meer over zijn. Dit is gelukkig een overdreven conclusie. Nadere beschouwing leert immers dat de verticale as bij 4.000 begint in plaats van bij 0.

Om dit soort misverstanden te voorkomen is het beter om de as bij 0 te laten beginnen. Dit geeft een realistischer beeld van de situatie. In de grafiek hieronder is de situatie gerepareerd. De verticale as begint nu bij 0. Een vluchtige blikt wijst uit dat het aantal land bouwbedrijven nog wel daalt maar niet zo snel als in de eerste grafiek. Bovendien is duidelijker te zien dat er nog wel landbouwbedrijven over zijn (zo’n 4,000). En de grafiek sluit niet uit dat het aantal bedrijven zich in de toekomst rond de 4.000 stabiliseert.

Alhoewel de eerste grafiek niet fout is, moet je meer moeite doen om hem op de juiste manier te interpreteren. Bij de tweede grafiek is interpretatie eenvoudiger.

Merk overigens op dat in de eerste grafiek de afstand tussen de verticale roosterlijnen niet overal hetzelfde is. Vanaf 2000 tot 2015 is de afstand steeds vijf jaar, maar de laatste tussenruimte is met vier jaar een jaar korter. Om verwarring te voorkomen zijn in de tweede grafiek alle tussenruimtes gelijk genomen aan vijf jaar.

Zo blijft het oppassen met grafieken. Goede grafieken kunnen een krachtig hulpmiddel zijn om een statistische boodschap op eenvoudige wijze over te brengen, maar slechte grafieken kunnen je ook op het verkeerde been zetten.