PeilingPraktijken

Een groot deel van de Schotse bevolking wil dat Schotland onafhankelijk wordt van Engeland. Dat blijkt uit een peiling van ‘Business for Scotland’. Dat is een netwerk van bedrijven dat campagne voert voor een onafhankelijk Schotland. Op 19 augustus 2020 publiceerde deze organisatie de resultaten van een nieuwe peiling. Daaruit bleek dat nu een meerderheid van 55% van de bevolking voor onafhankelijkheid is. De uitslag werd in beeld gebracht in de vorm van een wel heel erg frivole, maar slecht leesbare grafiek. Die grafiek kan een stuk beter!

De peiling werd in opdracht van ‘Business for Scotland’ door het bekende Engelse marktonderzoekbureau PanelBase uitgevoerd. De peiling was een online peiling. De omvang van de steekproef uit de Schotse bevolking was 1011 personen.

De uitslag was wel enigszins verrassend, want een meerderheid van 55% was nu voor onafhankelijkheid. In 2014 was de meerderheid nog tegen.

Helaas werd de uitkomst van de peiling in een slechte leesbare grafiek vormgegeven (zie hierboven). Er werd een staafdiagram gebruikt waarin de staven werden vervangen door symbolen (in de vorm van percentages). Hierbij werd een essentiële fout gemaakt. De ontwerper van de grafiek zag over het hoofd dat als een symbool hoger wordt, het ook breder wordt. Daardoor kloppen de weergegeven waarden niet meer met de grootte van de symbolen. Het oppervlak van het symbool voor ‘Ja’ is 1,85 keer zo groot als het symbool voor ‘Nee’. Maar de waarde 55 is slechts 1,20 keer zo groot als de waarde voor 45. Het verschil tussen 55% en 45% wordt dus veel te groot weergegeven.

Een tweede probleem met deze grafiek is de ‘chart junk’. Dit zijn allerlei overbodige toeters en bellen in de grafiek. De Schotse en Engelse vlag in de grafiek helpen niet echt bij de interpretatie ervan. Het plaatjes mag er dan vrolijk uitzien, het draagt niet bij tot een goede grafiek.

Het is beter om een grafiek met een professionele uitstraling te maken. De voor de hand liggende vorm is een simpel staafdiagram. In onderstaande grafiek is de oorspronkelijke grafiek gerepareerd. Merk op dat de staven de correcte lengte hebben, corresponderend met 55% en 45%. De staven zijn liggend getekend zodat er ruimte is voor teksten (niet zo’n probleem hier). Roosterlijnen helpen bij het aflezen van de grafiek. Merk op dat de horizontale as doorloopt tot 100%, zodat je kunt zien hoe ver beide antwoorden nog van de 100% afzitten.

Dit voorbeeld laat nog maar eens zien dat je voorzichtig moet zijn met grafieken die door grafisch ontwerpers zijn gemaakt in plaats van door statistici.

Het is ook jammer dat de peilers niets over onzekerheidsmarges hebben gezegd. Peilingen zijn altijd gebaseerd op steekproeven en die hebben een element van onzekerheid. Je moet altijd vaststellen of verschillen in de uitkomsten slechts ‘ruis in de steekproef’ zijn of dat er sprake is van ‘echte’ verschillen. Daarvoor moet je onzekerheidsmarge uitrekenen. Die marge is hier gelijk aan 3,1%. Dus kunnen we concluderen dat de categorie ‘Ja’ significant groter is dan categorie ‘Nee’. Er is echt een meerderheid voor onafhankelijkheid.