PeilingPraktijken

De NS organiseert regelmatig peilingen. Voorbeelden zijn de verkiezing van het mooiste station en de NS Publieksprijs. Helaas zitten veel van die peilingen nogal krakkemikkig in elkaar. In oktober 2022 kwam de NS weer met de NS Publieksprijs. Er waren grote problemen met deze peiling. De steekproeftrekking zat zo slecht in elkaar dat het eenvoudig mogelijk was om de uitkomsten te manipuleren. En dat gebeurde ook.

Bij de deze editie van de NS Publieksprijs kon je stemmen op je favoriete boek via een online peiling. Op de website van de prijs kon je een keuze maken uit de zes genomineerde boeken. En zat je favoriete boek er niet bij, dan kon je de titel en/of naam van dat boek intypen.

Om de stemmers te kunnen melden dat ze hun stem hadden uitgebracht, moesten ze hun e-mailadres opgeven. Daarna kregen ze een e-mail met daarin de bevestiging van hun keuze. Het ging helemaal mis met deze stemprocedure. In plaats van je eigen e-mailadres, kon je ook het e-mailadres van iemand anders opgeven. En dus kreeg die andere persoon dan bericht. Zo meldt  Caroline van der Plas (Tweede Kamerlid van BBB) op Twitter dat ze niet heeft gestemd, maar dat wel iemand anders haar e-mailadres heeft gebruikt. Ze krijgt de bevestiging dat ze op het boek van Thierry Baudet (“Het Corona Bedrog”) heeft gestemd. En dat terwijl ze helemaal niet heeft gestemd.

Ook andere Kamerleden melden misbruik van hun e-mailadres. Hier is het bericht op Twitter van Sylvana Simons, lid van de Tweede Kamer voor BIJ1:

Kennelijk was er sprake van een groep stemmers die probeerde de uitslag te manipuleren. Ze probeerden zoveel mogelijk stemmen te krijgen voor het (niet-genomineerde) boek van Thierry Baudet (“Het Corona Bedrog”).

Na veel klachten werd de peiling door de NS stopgezet: “we begrijpen de commotie en zoeken grondig uit wat er aan de hand is. We komen spoedig met een oplossing en tot die tijd sluiten we tijdelijk de stemmodule”.

Na verloop van enige tijd werd de stemmodule voor de NS Publieksprijs is weer geopend: ”stemmen die vanaf dit moment worden uitgebracht zijn rechtmatig. Bij reeds uitgebrachte stemmen wordt om verificatie van de stem gevraagd: zolang die verificatie niet wordt gegeven zijn deze reeds uitgebrachte stemmen ongeldig”.

Na deze reparatie is het niet meer mogelijk om e-mailadressen van anderen te misbruiken. Wat blijft is dat hier sprake is van een peiling op basis van zelfselectie en niet van een aselecte steekproef. Dit laat nog steeds de mogelijkheid open om meer dan één keer te stemmen of met groepjes mensen proberen de uitslag te manipuleren. En je kunt je ook afvragen wat precies de doelgroep. Nu kunnen bijvoorbeeld buitenlanders (Vlamingen) ook mee doen. De stemmers vormen daarom geen representatieve selectie uit de Nederlandse bevolking.

De NS doet de Publieksprijs al veel langer. In, bijvoorbeeld, 2005 ging het ook helemaal mis. Ook toen kon je (via een online peiling) kiezen uit zes genomineerde boeken of je kon zelf een boek opgeven. Iedereen kon meedoen. Ook een geval van zelfselectie dus. In totaal brachten toen 92.000 mensen hun stem uit.

Tot verbazing van iedereen werd niet een van de genomineerde boeken tot winnaar gekozen. Maar liefst 72% van de stemmers koos voor de Nieuwe Bijbelvertaling. Deze uitslag was het resultaat van een campagne gevoerd door onder anderen het dagblad Trouw, de Evangelische Omroep, het Nederlands Bijbelgenootschap, de Katholieke Bijbelstichting en de Protestantse Kerk om te stemmen op de nieuwe Bijbelvertaling. Zie ook: Online peilingen.

De conclusie zal duidelijk zijn. Je moet geen peilingen op basis van zelfselectie doen, want die tasten de representativiteit van je peilingen aan.