PeilingPraktijken

Van 14 t/m 16 november 2022 peilde EenVandaag de mening van de leden van haar panel over het invoeren van een algeheel vuurwerkverbod. Is zo’n vuurwerkverbod een goede of een slechte zaak? En omdat de panelleden ook hebben aangegeven op welke politieke partij ze hebben gestemd bij de laatste verkiezingen (in 2021), kon EenVandaag nagaan of er verband was tussen de mening over een algeheel vuurwerkverbod en het stemgedrag van de panelleden. Om dat verband in beeld te brengen, werd een stapeldiagram gemaakt. Dat is een geschikt type grafiek, maar er zijn nog andere mogelijkheden.

EenVandaag gebruikte dus een stapeldiagram om de uitkomsten van de peiling weer te geven. Zie bovenstaande grafiek. De gebruikte gegevens zijn afkomstig uit het EenVandaag Opiniepanel. Er is gepeild van 14 t/m 16 november 2022. Van de in totaal 80.000 leden van het panel hebben ruim 26.000 leden meegedaan aan de peiling. Dat is een respons van ruim 32%.

De grafiek is een keurig stapeldiagram. Er is een verticale staaf voor elke partij. De percentages in de staven geven aan hoeveel stemmers op die partijen een algeheel vuurwerkverbod een goede zaak vinden (groen), een slechte zaak (rood) of het niet weten (grijs). Merk op dat niet alle partijen in de grafiek genoemd worden. DENK, Bij1 en BBB ontbreken, omdat het er onvoldoende stemmers op deze partijen in de steekproef zaten. Merk ook op dat N-S geen politieke partij is, maar de groep van niet-stemmers aanduidt.

Duidelijk is te zien in de grafiek dat bij veel partijen (9 van de 13) de voorstanders van een algeheel vuurwerkverbod in de meerderheid zijn. Bij drie partijen zijn de tegenstanders in de meerderheid. Dat zijn partijen aan de rechterkant van het politieke spectrum: PVV, FvD en BBB. Bij de SGP is precies de helft voor, en bij JA21 is precies de helft tegen.

Het bovenstaande stapeldiagram is een goede, duidelijke grafiek. Hij heeft echter een tekortkoming: je kunt niet zien hoe groot de verschillende partijen zijn. Alle staven zijn even breed en dus lijken de partijen ook even groot. Dit is uiteraard niet het geval. Door deze wijze van weergeven lijkt het aandeel van kleine partijen als FvD en de SGP veel groter dan het in werkelijkheid is. En het aandeel van de grootste partij (de VVD) lijkt te bescheiden. Je kunt dit probleem oplossen door gebruik te maken van een mozaïekplot. In de grafiek hieronder is het stapeldiagram omgebouwd tot een mozaïekplot.

De eerste aanpassing is dat de grafiek is gedraaid. De staven zijn nu horizontaal getekend in plaats van verticaal. Daardoor is meer ruimte voor teksten en hoef je geen lastiger leesbare verticale teksten te gebruiken. Deze aanpassing is trouwens ook een nuttig advies als je het stapeldiagram wilt  blijven gebruiken.

De mozaïekplot lijkt veel op een stapeldiagram. Er is echter een wezenlijk verschil: de staven zijn niet meer even dik. De diktes weerspiegelen nu de grootte van de partijen (percentage stemmers op die partijen).  Die gegevens zijn afkomstig van de Peilingwijzer van 20 december 2022.

De mozaïekplot is informatiever dan het stapeldiagram. Zo kun je zien dat de VVD overduidelijk de grootste partij is. En het is ook de partij met een groot percentage voorstanders van een algeheel vuurwerkverbod. 61% van de VVD-ers vindt een vuurwerkverbod een goede zaak.

Kleine partijen als FvD en de SGP hebben heel dunne staven. Ze spelen amper een rol in het algemene beeld. Bij FvD is 73% tegen een vuurwerkverbod. En bij de SGP is de helft voorstander.

Om de afleesbaarheid nog verder te verbeteren, zijn de staven van beneden naar boven geordend op basis van het percentage voorstanders. Zo kun je snel aflezen dat het percentage voorstanders van een verbod het grootst is bij de PvdD (86%). Het percentage voorstanders is het laagste (17%) voor BBB. De rechtste partijen kun je allemaal bovenin de grafiek vinden.

We kunnen concluderen dat je een wat informatievere grafiek krijgt als je het stapeldiagram vervang door een mozaïekplot. Het is de moeite van het overwegen waard om een mozaïekplot wat vaker te gebruiken.