PeilingPraktijken

Op 10 mei 2023 kwam minister Robbert Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap met het bericht dat hij het bindend studieadvies wil aanpassen. Hij wilde de prestatiedruk op studenten verminderen door het maximum aantal te behalen studiepunten per jaar te verlagen. In zijn twitter-bericht hierover had hij een grafiek opgenomen. Helaas was dit niet zo’n goed ontworpen grafiek, waardoor hij lastig te begrijpen was.

De grafiek van de minister is opgebouwd uit twee poppetjes. Het linker poppetje beschrijft de huidige situatie en het rechter poppetje de gewenste situatie. Die poppetjes zijn niet relevant voor het begrip van de grafiek. Ze zijn een vorm van ‘chart junk’ die beter achterwege kan blijven.

Het gaat om de rode en blauwe schaalverdelingen (thermometers?). In feite zijn dit onderdelen van een staafdiagram. Helaas is er het een en ander mis met die schaalverdelingen. Die schaalverdelingen bevatten grote en kleine streepjes, maar het is niet duidelijk welke waarde bij welk streepje hoort. Je krijgt het vermoeden dat dat er steeds 10 studiepunten zitten tussen twee opeenvolgende grote streepjes. Maar waar zit dan precies het nulpunt? Als je de streepjes gaat tellen kom je bij -10 in plaats van 0.

Er zijn ook nog kleine streepjes. Het lijkt erop of de kleine streepjes precies tussen de grote streepjes instaan. Vermoedelijk zitten er steeds vijf punten tussen een groot en een klein streepje in. Helaas staat dit nergens aangegeven.

Je krijgt het vermoeden dat de ontwerper van de grafiek het beeld van thermometers heeft proberen op te roepen.  Maar waarom? Wat voegt dit toe? En waarom is linksonder een (rode) cirkel gebruikt en rechtsonder een (blauwe) ovaal?

Kennelijk wilde de ontwerper een leuke, frivole aantrekkelijke grafiek maken. Maar het gaat bij het ontwerpen van een grafiek in de eerste plaats om transparantie. De grafiek moet de boodschap in de gegevens simpel en helder overbrengen. Dat kun je heel goed realiseren door een simpel staafdiagram te maken. Zie figuur 2 hieronder.

Het is jammer dat nota bene een Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap niet wat zorgvuldiger omgaat met het gebruik van grafieken. De mensen van het ministerie zouden beter kunnen en moeten weten.