PeilingPraktijken

In het studiejaar 2022/’23 deden bijna 123 duizend internationale studenten een hbo-opleiding of universitaire studie in Nederland. Ruim driekwart van deze studenten kwam uit Europa. Met dit  bericht kwam het CBS op 8 september 2023 naar buiten. Er zat ook een grafiek bij het bericht. Maar die grafiek blonk niet uit door onduidelijkheid. Figuur 1 bevat die grafiek.

De figuur is een mengsel van verschillende soorten grafieken. Aan de linkerkant zie je een soort cirkeldiagram. Maar dan wel een cirkeldiagram met een gat het midden. We noemen zo’n grafiek soms ook wel een donut-diagram. Je kunt niet goed zien wat de verschillende sectoren van de donut precies voorstellen. Om daarachter te komen, moet je de lijntjes volgen naar de gekleurde rechthoeken. Dat valt nog niet mee. Het is lastig om de verschillende routes goed te volgen en af te lezen welke waarde bij welke sector hoort. Al met al is het gebruik van een donut-diagram hier niet zo zinvol.

Op het eerste gezicht zou je kunnen denken dat de gekeurde rechthoeken aan de rechterkant met elkaar een staafdiagram vormen. Dit is helaas niet het geval. De rechthoeken zijn allemaal even breed, terwijl je zou verwachten dat de breedtes behoorlijk zouden verschillen. De vraag komt op waarom de breedtes van de rechthoeken niet de waarden van de variabele weerspiegelen.

Al met al kun je je afvragen, waarom de ontwerper niet gewoon een simpel staafdiagram gemaakte? Figuur 2 toont hoe zo’n staafdiagram eruit zou kunnen zien. De grafiek is goed leesbaar en simpel te interpreteren. Zo is overduidelijk te zien dat verreweg de meeste studenten uit Europa komen. Veel minder studenten komen uit Azië. En de groep Amerikanen is nog kleiner. Ook is duidelijk dat het aantal studenten uit Oceanië en het aantal staatloze studenten nihil is.

Merk op dat de grafiek van het CBS tweetalig is. Dat zou je ook kunnen doen bij het staafdiagram. Dat levert een nog informatievere grafiek op. Je kunt je echter afvragen of die dubbele namen zinvol zijn. De namen in het Nederlands en in het Engels lijken immers nogal op elkaar.

Aan het staafdiagram zijn ook nog verticale roosterlijnen toegevoegd. Die helpen bij het aflezen van waarden in de grafiek. Ze zijn in een bescheiden kleur grijs getekend, zodat ze niet teveel de nadruk krijgen.

In het staafdiagram zijn de kleuren van de CBS-grafiek overgenomen. Die kleuren zijn hier niet functioneel. Ze dragen niet bij aan een leesbaarder grafiek. Je zou daarom kunnen overwegen alle staven dezelfde kleur te geven.

Kortom, dit simpele staafdiagram werkt beter dan de complexe grafiek van het CBS. Toch maar de voorkeur laten uitgaan naar het staafdiagram?